Món cá lóc đồng kho khế của má ngày xưa

Con cá lóc là loại cá ngon, nhiều thịt, có giá trị dinh dưỡng cao và được mọi người ưa thích. Ngoài những món ăn truyền thống từ con cá lóc đồng như: cá lóc nướng trui, nấu canh chua, kho tộ, kho mắm… còn có một món ăn đặc biệt dân dã, là sự “tổng hòa” giữa những sản vật quê nhà miền Tây. Đó là món cá lóc đồng kho khế.

Về miền Tây, vùng đất phì nhiêu, sông ngòi chằng chịt, bạn sẽ thấy nơi đây rất dồi dào, phong phú về nguồn lợi thủy sản. Con cá lóc đồng hầu như có mặt quanh năm nơi các chợ miền Tây.

Nhưng hễ cứ nói đến cá lóc đồng kho khế, tôi lại nhớ đến những kỷ niệm tuổi thơ nơi quê nhà năm xưa. Ngày đó, trước sân nhà tôi có một cây khế cổ thụ, cành lá sum suê. Khế cho quả hầu như quanh năm, nhưng sai trĩu vào mùa hè, lúc nào cây cũng lúc lĩu những quả chín vàng. Những lúc buồn miệng, anh em chúng tôi thường trèo lên cây hái vài quả chín chấm với muối ớt rất ngon lành!. Bấy giờ, nhà tôi cách xa chợ huyện, nên bữa cơm hàng ngày của gia đình tôi cũng thường có món ăn nấu khế. Và món cá lóc đồng kho khế hầu như là món ăn thường nhật của gia đình.

Nhiều lần được xem má nấu, gần như tôi đã thuộc lòng cách làm món này. Trước tiên phải là khâu chọn cá. Má thường chọn những con cá lóc đồng rọng ở trong lu do ba đánh bắt được, to cỡ cổ tay người lớn rồi dùng dao làm sạch, cắt khoanh, để ra rổ cho ráo. Kế đến, má sai tôi ra trước sân nhà hái vài trái khế to chín hườm (không bị sâu), da bóng loáng và phải còn xanh, mang vào nhà, rửa sạch, dùng dao bén gọt bỏ khía, và xắt từng miếng mỏng để sẵn ra dĩa. Tiếp tục, má cho cá vào nồi, ướp cá với gia vị (nước màu + đường + bột ngọt + nước mắm + tiêu) để ngấm khoảng 15 phút rồi cho nồi cá lên bếp bắt đầu kho.

Còn nhớ ngày đó, những khi đói bụng, đây là công đoạn khiến tôi sốt ruột nhất. Vì cứ phải ngồi canh chừng, đợi nồi kho cho tới khi thịt cá săn lại, rồi đổ thêm nước lạnh vào xăm xắp với cá, đun tiếp trên ngọn lửa liu riu (khoảng chục phút). Khi thấy thịt khế đã ngã màu vàng sẫm, thấm gia vị, má nêm nếm gia vị lần cuối và không quên rưới lên 1 muỗng dầu ăn, một ít tiêu xay, vài lát ớt, nhắc xuống, múc ra dĩa, khi ấy mới là xong!…

Thật là đầm ấm khi buổi chiều tà tắt nắng, ba tôi từ ngoài đồng trở về và cả nhà quay quần bên mâm cơm đạm bạc, độc nhất chỉ có món cá lóc đồng kho khế. Quên sao được những bữa cơm ấy, sẵn cái bụng đang đói, tôi gắp liền miếng cá kho, và một miếng cơm nóng vào nữa, ôi thôi, thật ngon hết biết. Và nồi cơm má nấu cũng được tôi vét sạch đến hạt cuối cùng!…

Má tôi giờ đã đi xa. Các anh chị tôi nay đã có gia đình riêng và sống nơi Thành phố, cuộc sống đã khác xưa. Nhưng mỗi dịp giỗ chạp về gặp lại nhau, nhắc chuyện cũ, trong đó có món của má ai nấy đều rưng rưng!…d